Nieuw-samengestelde gezinnen en hun rechten. Wettelijk samenwonenden waarvan de echtgenote een zaak uitbaat in het huis van haar partner. Zestigplussers die hertrouwen en willen weten wat de gevolgen zijn voor hun pensioen. Grootouders die vragen hebben bij de nieuwe partner van hun kleinzoon vooraleer ze een bouwgrond schenken…
Vandaag zijn de antwoorden daarop ingewikkeld en hangen ze af van de specifieke situatie van elke persoon. Maatwerk is nodig.
De Orde van Vlaamse Balies zet je met deze site alvast op weg in het juridische kluwen. Doorheen de verschillende fases van jouw leven vind je hier een aanknopingspunt.
Tienduizend Vlaamse advocaten staan klaar om je hierbij raad te geven, elk volgens hun specifieke kennis.
Trouwen
Als je trouwt, kan je een huwelijkscontract afsluiten. Als je dat niet doet, val je onder het wettelijk stelsel van de zogenaamde ‘scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinsten’. In grote lijnen kan je stellen dat wat je vóór het huwelijk bezat of tijdens het huwelijk erft of krijgt (via een testament of schenking) van jou alleen is. De rest van je inkomsten tijdens het huwelijk (loon, …) zijn gemeenschappelijk. Ook bij schulden geldt dat onderscheid. Sommige schulden blijven eigen, maar de meeste schulden die tijdens het huwelijk gemaakt worden, zijn gemeenschappelijk.
Je kan ook trouwen met een huwelijkscontract van volledige scheiding van goederen, zodat jij en je echtgenoot geen gemeenschappelijk vermogen hebben. Alles wat je hebt, krijgt of verdient, is dan voor jezelf. De schulden van de echtgenoten zijn in principe eigen schulden, tenzij ze door de echtgenoten samen gemaakt zijn, ze hoofdelijk aangegaan zijn of tenzij het gaat om niet-buitensporige huishoudelijke of opvoedingsschulden.
Trouwen kan ook met een huwelijkscontract van volledige gemeenschap van goederen. Zowel wat je voor het huwelijk had als wat je tijdens het huwelijk krijgt, erft of verdient, is dan voor jou en je echtgenoot.
Daarnaast kan je zelf in je huwelijkscontract allerlei tussenvormen creëren (een huwelijkscontract op maat). Je kan je huwelijkscontract altijd wijzigen bij een notaris.
Feitelijk samenwonen
Mensen die samen onder hetzelfde dak slapen en wonen, zonder een verklaring van wettelijke samenwoning te hebben afgelegd en zonder getrouwd te zijn, wonen feitelijk samen. Dat kan je met iedereen: broer of zus, (groot)ouders, partner of vriend(in).
Om de nodige afspraken vast te leggen, kan je een samenlevingscontract opstellen bij een advocaat of een notaris. Daarin kan je bijvoorbeeld oplijsten welke goederen van wie zijn (kocht jij de kleerkast of je partner?) en afspraken maken over de verdeling van gemeenschappelijke aankopen bij het einde van de relatie (jullie kochten samen een auto). Je kan ook afspreken hoe je de investeringen die jij deed in het huis van je partner terugkrijgt als de relatie stukloopt, of de kosten voor de (niet-)gemeenschappelijke kinderen regelen.
Met een samenlevingscontract kan je geen beperkingen opleggen aan de individuele vrijheid (je kan bijvoorbeeld niet vastleggen dat je elkaar trouw moet zijn) of een erfrecht opnemen. Om van elkaar te erven, moet je een testament opstellen. Een advocaat of een notaris kan je daarbij helpen.
Wettelijk samenwonen
Twee mensen die bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van hun gemeenschappelijke verblijfplaats een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd, wonen wettelijk samen. Je kunt niet met meer dan één persoon wettelijk samenwonen maar het hoeft het niet altijd om een partnerrelatie te gaan. Je kan gerust wettelijk samenwonen met je broer of zus, (groot)ouders, partner of vriend(in). De persoon waarmee je samenwoont mag met niemand anders wettelijk samenwonen of getrouwd zijn. Om bepaalde afspraken vast te leggen, kan je een samenlevingscontract opstellen bij een notaris. Een wettelijke samenwoning kan je zowel samen als allebei apart beëindigen. Ook daarvoor moet je een verklaring afleggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Opgelet: dat je samen met je partner op hetzelfde adres gedomicilieerd bent, wil niet zeggen dat je automatisch wettelijk samenwoont. Als je geen verklaring van wettelijke samenwoning aflegt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, ben je enkel feitelijk samenwonend.
Samenwonen
Of je feitelijk of wettelijk samenwoont, heeft belangrijke gevolgen voor de huurovereenkomst. Het bepaalt immers wie aanspraak mag maken op de huurwoning, wie de huurwaarborg en huurgelden betaalt en wie aansprakelijk is voor huurschade. Als feitelijk samenwonende partners heb je veel minder rechten tegenover elkaar en de verhuurder dan als wettelijk samenwonenden. Enkele dingen kan je wel oplossen door het huurcontract op te stellen op jullie beide namen en goederen via een gemeenschappelijke rekening aan te kopen.
Lees meerTrouwen
Een getrouwd koppel dat een huis huurt, geniet een degelijke bescherming. Of Mark of Roos de huurovereenkomst tekende, maakt niet uit. Beide partners hebben dezelfde rechten tegenover elkaar en tegenover de verhuurder. Mark en Roos zijn allebei verantwoordelijk voor de betaling van de huurgelden. De verhuurder kan beiden aansprakelijk stellen voor de betaling van achterstallige huurgelden of huurschade.
Lees meerSamenwonen
Of Mark en Roos hun woning samen aankopen of bouwen, of één van hen de woning al bezat vooraleer ze gingen samenwonen, heeft belangrijke gevolgen voor wanneer hun relatie zou eindigen. Wie eigenaar is blijkt uit de notariële aankoopakte van het huis of van de grond waarop gebouwd werd. Deze materie is heel complex. Je wint het advies van een advocaat beter te vroeg in dan te laat. Zo vermijd je dat er bij een relatiebreuk oneerlijke situaties ontstaan.
Lees meerSamenwonen
Als Roos en Mark samenwonen en samen een kindje krijgen, moet Mark dat kind erkennen op de burgerlijke stand om officieel de vader te worden. Bij een homoseksueel of lesbisch koppel moet de andere partner het kind adopteren.
Lees meerTrouwen
Als Roos en Mark getrouwd zijn en samen een kind krijgen, is Mark automatisch de officiële vader van dat kind. Opgelet: Mark wordt ook automatisch de vader als Roos een kind krijgt van een andere man.
Lees meerSamenwonen
Een samenwonend koppel waarvan de man of vrouw tijdens de relatie thuisblijft voor de kinderen, heeft minder rechten dan een getrouwd koppel bij beëindiging van de relatie. Voor de thuisblijvende partner is er ook steeds een verlies op het vlak van de sociale zekerheid: pensioen en gewerkte dagen voor de werkloosheid. Op het fiscaal vlak daarentegen is er een voordeel voor de wettelijk samenwonenden.
Lees meerTrouwen
Wie getrouwd is en thuisblijft voor de kinderen, heeft bij een relatiebreuk recht op een onderhoudsuitkering. Voor de thuisblijvende partner is er wel steeds een verlies op het vlak van de sociale zekerheid: pensioen en gewerkte dagen voor de werkloosheid. Op het fiscaal vlak daarentegen is er een voordeel voor een getrouwd koppel.
Lees meerSamenwonen
Als je werkloos wordt, heb je recht op een werkloosheidsuitkering. Die is het hoogst als je samenwoont met een partner die financieel van jou afhankelijk is.
Lees meerTrouwen
Als je werkloos wordt, heb je recht op een werkloosheidsuitkering. Die is het hoogst als je getrouwd bent met een partner die financieel van jou afhankelijk is.
Lees meerSamenwonen
Als je samenwoont heb je geen aandeel in de zaak van je partner. Er is een strikte scheiding van vermogens, zowel bij feitelijk als bij wettelijk samenwonenden. Een en ander kan opgevangen worden door bijzondere contracten op te stellen waarin je het statuut van je partner bepaalt.
Lees meerTrouwen
Veel hangt af van het stelsel waarin je getrouwd bent. Zo heeft Mark recht op een deel van de zaak van Roos als zij getrouwd zijn onder het wettelijk stelsel en Roos de zaak startte na de datum van het huwelijk. Daardoor is hij bij beëindiging van het huwelijk min of meer beschermd. Bij het stelsel met scheiding van goederen daarentegen hebben Mark en Roos elk hun eigen vermogen en behoort de zaak toe aan diegene die haar heeft opgericht.
Lees meerSamenwonen
Feitelijk en wettelijk samenwonenden kunnen elkaar dingen schenken. Vanuit het erfrecht zijn er wel een aantal beperkingen waarmee je rekening moet houden. Een bepaald deel van de nalatenschap wordt namelijk ‘gereserveerd’ voor de wettige erfgenamen. Opgelet: in het erfrecht zijn er een aantal belangrijke wijzigingen op til. Raadpleeg je advocaat voor een laatste stand van zaken.
Lees meerTrouwen
Een getrouwd koppel kan elkaar dingen schenken, zowel via de klassieke vormen als via clausules in het huwelijkscontract. Vanuit het erfrecht zijn er wel een aantal beperkingen waarmee je rekening moet houden. Een bepaald deel van de nalatenschap wordt namelijk ‘gereserveerd’ voor de wettige erfgenamen. Opgelet: in het erfrecht zijn er een aantal belangrijke wijzigingen op til. Raadpleeg je advocaat voor een laatste stand van zaken.
Lees meerSamenwonen
Samenwonenden (zowel feitelijk als wettelijk) hebben geen recht op een pensioen als ‘echtgescheiden echtgenoot’ noch op een overlevingspensioen.
Lees meerTrouwen
Als een getrouwd koppel scheidt, heeft de partner die tijdens het huwelijk minder verdiende recht op een pensioen als ‘echtgescheiden echtgenoot’. Als bij een getrouwd koppel de partner overlijdt, heeft de weduwe(naar) recht op een overlevingspensioen.
Lees meerSamenwonen
Als Roos en Mark samenwonen kan dat gevolgen hebben wanneer Roos een nieuwe relatie wil starten met Dries. Een en ander hangt wel af of Roos en Mark feitelijk of wettelijk samenwonen. Feitelijk samenwonenden hebben immers minder wettelijke obstakels om een nieuwe relatie te starten dan wettelijk samenwonenden.
Lees meerTrouwen
Als Roos en Mark getrouwd zijn, heeft dat verstrekkende gevolgen wanneer Roos een nieuwe relatie wil starten met Dries. Vooral op het vlak van de erfenis en wanneer Roos en haar nieuwe partner Dries een huis of een kindje willen kopen, moet Roos rekening houden met haar huwelijk met Mark.
Lees meerSamenwonen
Je partner verliezen is een zware klap. Bovendien komen er een boel praktische en administratieve zaken bij kijken waar je op dat ogenblik waarschijnlijk niet meteen zin in hebt. Als je als samenwonend koppel je partner enigszins wilt beschermen bij je overlijden, kan je slechts een beperkt aantal regelingen treffen.
Lees meerTrouwen
Een getrouwd koppel kan elkaar behoorlijk beschermen door allerlei zaken op voorhand te regelen. Zo kunnen Mark en Roos op voorhand hun nalatenschap verdelen in hun huwelijkscontract.
Lees meer
Een realisatie van de Orde van Vlaamse Balies i.s.m. de commissie familierecht